Wyrok NSA z dnia 7 kwietnia 2009 r. (sygn. I FSK 115/08)
W dotychczasowym orzecznictwie utrwaliła się interpretacja przepisów ustawy podatku od towarów i usług, zgodnie z którą w przypadku zakończenia wykonywania działalności gospodarczej dany podmiot będzie co prawda mógł oczekiwać zwrotu bezpośredniego nawet wtedy, gdy zostanie wykreślony z rejestru podatników podatku od towarów i usług, a nawet zlikwiduje rachunek bankowy (vide: wyrok WSA w Warszawie z dnia 30.10.2006 r., sygn. III SA/Wa 1631/06, PP z 2007 r., nr 2, str. 53), o ile tylko zachowa swój byt podmiotowoprawny. To ostatnie zastrzeżenie - jak podkreślano - wynikało z faktu, że w aktualnie obowiązującym prawodawstwie krajowym, w przypadku rozwiązania spółek osobowych, w tym spółek cywilnych, przewidywana jest jedynie ograniczona sukcesja prawna, która - wnosząc z treści regulacji zawartych w rozdz. 14 i 15 Działu III ustawy z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. nr 137, poz. 926 ze zm.; tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r., nr 8, poz. 60 ze zm.) - nie obejmuje przejścia na ewentualnych następców prawnych uprawnień do nierozliczonej nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do zwrotu bezpośredniego. Stanowisko takie wyrażono w szeregu rozstrzygnięć Naczelnego Sądu Administracyjnego, w tym między innymi w wyrokach z dnia: > 18.09.2007 r., sygn. I FSK 1191/06 (nie publ.); > 14.11.2007 r., sygn. I FSK 1500/06 (nie publ.); > 12.12.2007 r., sygn. 74/07 (nie publ.); 20.12.2007 r., sygn. 54/07 (nie publ.); > 20.12.2007 r., sygn. I FSK 77/07 (nie publ.), > 01.07.2008 r., sygn. I FSK 805/07 (nie publ.).
Pogląd ten, zasadniczo zgodny z wyrażonym w tej sprawie stanowiskiem organów podatkowych, wymaga jednak weryfikacji z uwagi na treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10.03.2009 r., sygn. P 80/08. Wyrokiem tym Trybunał orzekł bowiem o niezgodności z Konstytucją przepisów art. 75 § 2 pkt 1 lit. b i § 3 oraz art. 81 § 1 Ordynacji podatkowej w zakresie, w jakim nie regulują trybu złożenia korekty deklaracji i wniosku o stwierdzenie nadpłaty podatku od towarów i usług przez byłych wspólników rozwiązanej spółki cywilnej będącej podatnikiem tego podatku (sentencja publ. w Dz. U. z 2009 r., nr 44, poz. 362).
W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia położono szczególny nacisk na konstytucyjne zasady ochrony własności oraz sprawiedliwości społecznej, które chronią także nadpłatę w podatku od towarów i usług. Prawo do zwrotu nadpłaty (analogicznie zwrotu bezpośredniego nadwyżki podatku naliczonego nad należnym bowiem między tymi instytucjami zachodzi oczywista analogia) zaliczyć bowiem trzeba do praw majątkowych podlegających ochronie konstytucyjnej na podstawie art. 64 Konstytucji, jako "inne niż własność prawo majątkowe".
Mając na względzie powyższe orzeczenie wraz z towarzyszącą mu argumentację prawną stwierdzić trzeba, że w pełni przystaje ono przez swą analogię do okoliczności faktycznych i prawnych występujących w niniejszej sprawie. Co więcej, stwierdzić można, że Trybunał Konstytucyjny wypowiedział się w materii idącej dalej aniżeli w kontrolowanej tu sprawie. Wszak nadpłata jest zagadnieniem dalszym aniżeli wykazana już w deklaracji podatkowej nadwyżka podatku naliczonego nad należnym. Stąd też w drodze wnioskowania a maiori ad minus względnie przy zastosowaniu analogii (w materii analogii odesłać można do wyroku NSA z dnia 24.10.2006 r., sygn. I FSK 93/06, Jur. Pod. z 2007 r., nr 1) jest dopuszczalne, ba wręcz konieczne, odwołanie się do zawartych w rzeczonym wyroku (sygn. P 80/08) poglądów Trybunału Konstytucyjnego także w przypadku orzekania o zgodności z prawem rozstrzygnięć podatkowych mających za przedmiot zwrot nadwyżki VAT na rzecz rozwiązanej spółki cywilnej. Wyrok ten uchyla bowiem wątpliwości interpretacyjne zasygnalizowane w przywołanej wyżej publikacji K. J. Stanika pozwalając zarazem stwierdzić, że jeżeli po stronie podatnika będącego spółką cywilną powstała nadwyżka podatku naliczonego nad należnym do zwrotu bezpośredniego (art. 87 ust. 2 ustawy o VAT), zwrot ten nastąpić musi bez względu na to, czy podatnik ów utracił po zakończeniu okresu rozliczeniowego swój status prawnopodatkowy. Uprawnienie do tego da się bowiem wywieść z wynikających z dyrektyw europejskich ogólnych zasad podatku od wartości dodanej w tym zwłaszcza zasady neutralności.
Źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz